ضرورت نظم در تکالیف شرعی از منظر حکمت متعالیه

از آنجا که خداوند حق داشتن اختیار را به انسان عطا نموده و اعطای هر حقی مستلزم انجام وظیفه یا وظایفی است، انسان ملزم به رعایت نظم و ترتیب در انجام تکالیف شرعی، عبادی و اجتماعی شده است. حال پرسش این است که منشأ فلسفی این ضرورت و التزام چیست؟ ملاصدرا در پاسخ به این پرسش که در حوزۀ حکمت عملی است، دربارۀ رابطۀ نظر و عمل نظریة ویژه‌ای ارائه نموده که بر اساس آن اثبات می‌شود که منشأ ضرورت الزامات عملی، ریشه در حکمت نظری دارد. بر اساس نظام ربانی یا علم عنایی، خداوند که یگانه ناظم هستی است، هرگز بی‌واسطه و بی‌ضابطه عمل نمی‌کند و همان‌طور که تکوین الهی نظام‌مند است، تشریع الهی نیز نظام‌مند بوده و داشتن نظم در انجام دستورات الهی و اعمال عبادی ضرورت دارد. نظام تشریعی تابع نظام تکوینی است، چنانکه نظام تکوینی نیز تابع نظام ربانی است.